visie

Gelet op de huidige over het algemeen goede waterkwaliteit van de Kleine Nete en de Wamp, wordt er over gewaakt dat deze gunstige situatie niet verslechtert (door occasionele/diffuse verontreiniging, lozingen, overstorten,….). Volgens het Polarismodel van VMM wordt aan de reductiedoelstellingen (aandeel huishoudens) voor stikstof en fosfor voldaan wanneer alle reeds opgedragen projecten worden uitgevoerd. De voorbije jaren hebben echter duidelijk gemaakt dat de bovenlopen van Kleine Nete I en Wamp onder sterke druk van calamiteiten staan. Een pro-actieve aanpak om calamiteiten te vermijden is prioritair in dit gebied. Om dit in de praktijk te realiseren, bouwen we verder op de aanpak die in het stroomgebied van het Merkske (Maasbekken) is/wordt uitgewerkt en getest. Anderzijds worden (lokale) knelpunten aangepakt om de waterkwaliteit, voornamelijk de biologie ondersteunende fysico-chemische parameters, te verbeteren.

Daarnaast verschuift in deze planperiode de focus naar het realiseren van habitatverbetering voor planten en dieren in en naast de waterloop. Het ontbreken van structuurvariatie in de bedding en de oevers van de waterloop vormt voor vele vissoorten een belangrijk probleem bij het zoeken naar geschikte schuil- en paaiplaatsen. Zolang geschikte zones ontbreken, kunnen bv. kunstmatige paairiffels of diepere stroomluwe zones aangelegd worden. Ook een meer natuurlijke inrichting van de oeverzones en de aanleg van overstroombare zones komt de visfauna ten goede. Nu de vismigratieknelpunten op de Kleine Nete zelf al enige jaren zijn opgelost, worden de migratiebarrières op de waterlopen van 2de categorie (en hoger) aangepakt.

Ook op het vlak van waterschaarste en droogte is de Kleine Nete een speerpuntgebied. De vallei van de Kleine Nete werd in het kader van de Blue Deal aangeduid als vlaggenschipproject, en ook in het strategisch project ‘Méér veerkracht in de vallei van de Kleine Nete’ gaat er specifiek aandacht naar deze problematiek met het klimaatprogramma ‘verdroging en ontharding’.

Kleine Nete I

VMM, ANB en de provincie Antwerpen, Dienst Integraal Waterbeleid werken gecoördineerd samen aan de verbetering van de structuur- en habitatkwaliteit in en rond de Zwarte, Desselse en Kleine Nete, met als doel om zowel de goede ecologische toestand in de waterloop, als minstens 150 ha natte natuur in habitatrichtlijngebied, te realiseren. Mogelijke maatregelen zijn oeverzones, peilverhogingen, hermeandering, oplossen van vismigratieknelpunten, habitatoptimalisatie,... Belangrijke randvoorwaarden zijn dat hierbij een evenwicht gevonden wordt met het huidige, feitelijke landbouwgebruik in het habitatrichtlijngebied, en dat er geen significante impact is op constructies en hun aanhorigheden. Communicatie, overleg, draagvlak en een robuuste onderbouwing moeten ervoor zorgen dat het een voorbeeld kan worden op het vlak van vergroening van het landbouwbeleid en de realisatie van blauwgroene netwerken in het kader van klimaatadaptatie.

Om langdurige droogteperiodes zoals in 2017, 2018 en 2019 op te vangen, zal de beschikbaarheid en de gebruiksmogelijkheid onderzocht worden van het water in de ontginningsplassen te Dessel en Mol, om zo in tijden van overschot water te bufferen en in tijden van droogte water vertraagd af te geven. Daarnaast zal onderzocht worden of het water (mits zuivering) kan gebruikt worden voor meer hoogwaardige toepassingen (vb. proces- of drinkwater).

Kleine Nete II

Voor Kleine Nete II werden in voorgaande plannen al heel wat acties geformuleerd die zich toespitsen op het creëren van extra ruimte voor water en een betere structuurkwaliteit van de Kleine Nete. Een deel van deze acties zijn nog lopende. Het is essentieel dat ze in deze planperiode worden afgerond.

De impact van het effluentwater van Umicore op de haalbaarheid van de goede ecologische toestand in de Kleine Nete wordt van nabij opgevolgd. Vanuit de coördinatieopdracht Kleine Nete wordt het bedrijf hierbij betrokken, en zal bekeken worden of/hoe dit moet doorvertaald worden naar toekomstige vergunningsvoorwaarden.

De recente droge zomers hebben de verdrogingsproblematiek in de vallei op scherp gesteld. Met name voor het Olens Broek en het natuurreservaat De Zegge engageren de betrokken partijen zich om, gelet op de nodige objectiviteit, te onderzoeken of bijkomende maatregelen nodig zijn om verdroging in het Olens Broek en het natuurreservaat De Zegge tegen te gaan. Belangrijke randvoorwaarde is dat hierbij een evenwicht gevonden wordt met het huidige, feitelijke landbouwgebruik in de omgeving.

Wamp

De Wamp is de enige waterloop in het Netebekken waarvan de bovenloop zich in Nederland bevindt. Reeds vanaf deze bron ondervindt ze een negatieve invloed vanuit de intensieve landbouw (varkensteelt). Er wordt ingezet op grensoverschrijdend overleg o.a. om de landbouwimpact te milderen.

In Arendonk is er net stroomopwaarts van het kanaal Dessel-Turnhout Schoten nog een weekendzone met permanente bewoning. Resterende lozingen met rechtstreekse impact op de waterloop en de natuurgebieden worden aangepakt.

Stroomafwaarts het centrum van Arendonk bevinden zich de 2 laatste vismigratieknelpunten in de Wamp. Nadat deze vispasseerbaar worden gemaakt, kunnen vissen vanuit de Kleine Nete (eigenlijk vanuit de Schelde) optrekken tot in de bovenloop van de Wamp. Het stroomopwaartse deel van de Wamp is gelegen in en langs verschillende natuurgebieden waar op termijn mogelijkheden zijn voor habitatverbetering van de waterloop.

Naast het behalen van het goede ecologische potentieel wordt ook specifiek aandacht besteed aan de ondersteuning van de instandhoudingsdoelstellingen voor het ‘Goorken, Rode Del en de bovenlopen Wamp’ (SBZ). Ook het afgraven van het historisch huishoudelijk stort t.h.v. Lokkerse Dammen, dat deel uitmaakt van het Goorken, valt hieronder.

De Rode Loop mondt uit in de benedenloop van de Wamp en is op de doelenkaart vissen aangeduid als actueel leefgebied voor kleine modderkruiper en uitbreiding leefgebied voor rivierdonderpad. De Rode loop is in het natuurgebied Tikkebroeken (SBZ) een rechte waterloop met enkele kleinere stuwtjes. Deze waterloop heeft in de zomer te kampen met een tekort aan water. Sanering van de vismigratieknelpunten wordt waar mogelijk uitgevoerd via beekherstel.