Overstromingen en wateroverlast
Overstromingen zijn een natuurlijk verschijnsel. Vooral tijdens de winterperiodes zorgt de verhoogde aanvoer van water ervoor dat waterlopen hun winterbedding aanspreken en dus buiten hun oevers treden. Dit zijn zogenaamde fluviale overstromingen. Overstromingen worden niet enkel veroorzaakt door overstroming vanuit de waterloop. Vooral in het geval van zomeronweders is het vaak afspoelend regenwater dat problemen veroorzaakt. Dit zijn de zogenaamde pluviale overstromingen. Tot slot kunnen de kustbekkens in extreme gevallen getroffen worden door grote dijkdoorbraken, wat voor kustoverstromingen zorgt.
Op www.waterinfo.be kunnen de overstromingsgevoelige gebieden worden geraadpleegd, evenals de overstromingsgevaarkaarten (beschrijven de fysische eigenschappen van de overstromingen zoals de overstromingscontouren, waterdieptes en stroomsnelheden) en de overstromingsrisicokaarten (brengen de gevolgen voor mens (sociale), ecologie, economie en cultureel erfgoed in kaart).
Waterschade beperken
Overstromingen kunnen niet altijd vermeden worden. De schade binnen de perken houden is dan uiterst belangrijk. Correct informeren is daarbij van cruciaal belang. Op de portaalsite www.waterinfo.be brengen de waterbeheerders al hun metingen en voorspellingen samen. Zo kunnen de nodige maatregelen getroffen worden om waterschade tot een minimum te beperken.
In het Benedenscheldebekken hebben zich in het verleden meermaals zware overstromingen voorgedaan. Naar aanleiding daarvan zijn al diverse maatregelen genomen: de inrichting van de gecontroleerde overstromingsgebieden en wachtbekkens op de zijlopen van 1ste en 2de categorie (bijvoorbeeld overstromingsgebied op de Birrebeek in Nieuwenrode, overstromingsgebied Koekoekse Plassen langs de Wullebeek in Schelle), de bouw van stuwen en pompstations (bijvoorbeeld op de Zwaluwbeek in Zwijndrecht en de Bosbeek in Wichelen) en de aanleg van (plaatselijke) dijken (bijvoorbeeld langs de Grote Molenbeek in Londerzeel). Op de hoofdwaterlopen, zoals de Schelde, de Durme en de Rupel wordt het Sigmaplan uitgerold (zie verder).
Ondanks de verschillende maatregelen die reeds genomen zijn, wordt het Benedenscheldebekken nog regelmatig geconfronteerd met ernstige vormen van wateroverlast. Door de klimaatverandering zullen er in de toekomst nog vaker overstromingen optreden, ook in gebieden die nu nog geen problemen van wateroverlast kennen. De te verwachten impact van klimaatverandering op overstromingen kan bekeken worden op het klimaatportaal Vlaanderen.
Naast effectieve maatregelen op het terrein gebeurt er ook heel wat beleidsvoorbereidend werk in wateroverlastgevoelige regio's, denken we maar aan de opmaak van een oppervlaktewaterkwantiteitsmodellering voor het Waasland (linkerscheldeoever) en de opmaak van het Riviercontract voor de Vliet-Grote Molenbeek.
Via de watertoets en de signaalgebieden wordt bouwen op wateroverlastgevoelige gronden in de toekomst maximaal vermeden en het belang van bronmaatregelen benadrukt.
'Het Sigmaplan neemt Vlaanderen in bescherming tegen overstromingen'
Bij extreme weersomstandigheden kunnen de Schelde en haar zijrivieren gevaarlijk hoge waterstanden bereiken en zelfs overstromen. Daarom investeert het Sigmaplan in stevigere en hogere dijken en een ketting van natuurlijke overstromingsgebieden in de riviervalleien. Zulke gebieden kunnen op een gecontroleerde manier overtollig rivierwater opvangen. Zo geven we de rivieren ruimte om te stromen én te overstromen.