visie

Bosbeek

De fysico-chemische waterkwaliteit van de Bosbeek (=speerpuntgebied type 2) is behoorlijk goed en een beperkte set aan inspanningen zijn nog nodig. Cruciaal hierin is verdere optimalisatie van het rioleringsstelsel, gezien de ecologisch kwetsbaarheid voor overstorten van de Bosbeek. Een doorgedreven afkoppeling is hierbij noodzakelijk; maar ook een duurzame oplossing voor de oude collector is absoluut aan de orde om verdunning van afvalwater, overstortwerking en de overstromingsrisico’s tegen te gaan en tegelijk de beekdynamiek van de Bosbeek van As tot het verdeelwerk te vrijwaren.

In functie van vismigratie en de algemene biologische kwaliteit wordt een ecologische verbinding tussen de waardevolle bovenloop van de Bosbeek en de Maas hersteld via de Witbeek. Deze vismigratieroute kan efficiënter via de Witbeek gerealiseerd worden, rekening houdend met het aantal knelpunten op de Bosbeek en de kunstmatige doorgang door Maaseik. Met haar ligging in het laagste punt van de vallei vormt de Witbeek immers het oorspronkelijke afwateringstracé van de Bosbeek. Dit maakt haar het best geschikt voor verder beekherstel. Deze visie is bepalend voor verdere uitwerking en prioritering van acties rond waterkwaliteit, zoals overstortwerking.

Binnen het masterplan 20-40 van het Nationaal Park Hoge Kempen is de Bosbeek benoemd als Ecologisch impulsgebied Bosbeekvallei. Voor dit gebied worden de inspanningen om de natuur-, landschaps- en cultuurwaarden te behouden, te herstellen en/of te versterken sterk geïntensiveerd. Bij verdere ruimtelijke ontwikkeling geldt het behoud en bescherming van de Bosbeekvallei als een recreatief blauwgroen lint tussen de dorpskernen en de onderdelen van het Nationale Park. Momenteel loopt hiervoor ook een ontwerpend onderzoek door het departement Omgeving dat mogelijks nog resulteert in nieuwe inrichtingsvoorstellen aan de Bosbeek.

In het brongebied (= mijnverzakkingsgebied) is de waterhuishouding sterk veranderd. Een natuurlijke waterhuishouding is belangrijk om de grondwaterafhankelijke habitattypes te behouden of hun kwaliteit te verbeteren. Hier wordt, waar mogelijk, de hydrologie (o.a. beïnvloed door de bemalingen) best geoptimaliseerd om een meer natuurlijke waterhuishouding stroomafwaarts van het mijnverzakkingsgebied te bevorderen. Hierbij vormt de drinkwaterwinning vanuit grondwater echter ook een belangrijke randvoorwaarde. Om verdroging tegen te gaan dient afkoppeling en infiltratie gemaximaliseerd te worden met dien verstande dat infiltratie niet gewenst is voor water afkomstig van potentieel verontreinigde oppervlakten omwille van de ondiepe waterwinning te As.

Witbeek

De Witbeek kent slechts een matige waterkwaliteit en eutrofiëring is hier een groter probleem dan op de Bosbeek (de beoordeling en drukanalyse voor de Witbeek zijn hier terug te vinden).  Voor de planperiode 2022-2027 wordt de Bosbeek geprioriteerd als speerpuntgebied omwille van de beperkte doelafstand tot de vastgestelde normen. De Witbeek kan niet los gezien worden van de oplossingen voor de Bosbeek, zowel naar overstromingsrisico als ecologisch herstel van de waterkwaliteit.Door de verwevenheid met de Bosbeek kan de Witbeek op termijn gebruikt worden om de bovenloop van de Bosbeek vanuit de Maas toegankelijk te maken voor vissen. Dit vraagt op korte termijn een duidelijke verbetering van de fysisch-chemische waterkwaliteit van de Witbeek, door o.a. aanpak overstortwerking en verdergaande zuivering op RWZI Neeroeteren en RWZI Kessenich. Daarnaast heeft de Witbeek duidelijk nood aan meer variatie in beekstructuur en waterdynamiek zodat het zelfzuiverend vermogen toeneemt, zeker voor het tracé afwaarts de Zuid-Willemsvaart. Prioritair dient structuurverbetering in de habitatrichtlijnen te gebeuren, die tevens als klimaatbuffer kunnen ingeschakeld worden. Tot slot dienen op de Witbeek de laatste vismigratieknelpunten weggewerkt te worden, zijnde het verval aan de duiker onder het kanaal en thv de Diestersteenweg.

Het overstromingsrisico vanuit de Bosbeek en de Witbeek in o.a. Neeroeteren moet verder afnemen. Maatregelen op basis van preventie, paraatheid en bescherming komen deze planperiode tot uitvoer. Belangrijk is dat waterberging en structuurverbetering hier hand in hand gaan, zodat naast maatschappelijke baten er ook ecologische baten zijn.

Raadpleeg de gegevens over druk & impact, milieudoelstellingen, reductiedoelen & afwijkingen en beoordeling in de waterlichaamfiches. VL05_135 - BOSBEEK, L111_1089 - WITBEEK, L107_876 - BOSBEEK L1.