Overstromingen en wateroverlast
Overstromingen zijn een natuurlijk verschijnsel. Vooral tijdens de winterperiodes zorgt de verhoogde aanvoer van water ervoor dat waterlopen hun winterbedding aanspreken en dus buiten hun oevers treden. Dit zijn zogenaamde fluviale overstromingen. Overstromingen worden niet enkel veroorzaakt door overstroming vanuit de waterloop. Vooral in het geval van zomeronweders is het vaak afspoelend regenwater dat problemen veroorzaakt. Dit zijn de zogenaamde pluviale overstromingen. Toenemende bebouwing en verharding zorgen dat water sneller afstroomt en niet kan infiltreren en verhogen daarom de kans op overstromingen.
Op www.waterinfo.be kunnen de overstromingsgevoelige gebieden worden geraadpleegd, evenals de overstromingsgevaarkaarten (beschrijven de fysische eigenschappen van de overstromingen zoals de overstromingscontouren, waterdieptes en stroomsnelheden en de overstromingsrisicokaarten (brengen de gevolgen voor mens (sociale), ecologie, economie en cultureel erfgoed in kaart).
Waterschade beperken
Overstromingen kunnen niet altijd vermeden worden. De schade binnen de perken houden is dan uiterst belangrijk. Correct informeren is daarbij van cruciaal belang. Op de portaalsite www.waterinfo.be brengen de waterbeheerders al hun metingen en voorspellingen samen. Zo kunnen de nodige maatregelen getroffen worden om waterschade tot een minimum te beperken.
In het Demerbekken hebben zich in het verleden meermaals zware overstromingen voorgedaan. Naar aanleiding daarvan zijn al diverse maatregelen genomen: de inrichting van de grote gecontroleerde overstromingsgebieden en wachtbekkens (bijvoorbeeld GOG Schulen en Webbekom, het GOG in Hoeleden op de Velpe of in Stevoort op de Herk), maar evenzeer diverse kleinere meer stroomopwaarts gelegen overstromingsgebieden en erosiepoelen, de bouw van stuwen en pompstations (bijvoorbeeld verdeelwerk van de Begijnebeek naar de Leugebeek en pompen naar het wachtbekken van Webbekom), de aanleg van (plaatselijke) dijken (bijvoorbeeld in Hellicht (Rotselaar) of de geplande dijken langs het Wingepark) enz.
Daarnaast kunnen bestaande woningen in overstromingsgevoelig gebied ook verbouwd worden, rekening houdend met overstomingsrisico’s. Zo ontving woonzorgcentrum Dommelhof, langs de Wingebeek in Sint-Joris-Winge (Tielt-Winge) de provinciale prijs voor waterrobuust bouwen in 2018, omdat de uitbreiding van het woonzorgcentrum voorzag in een overstroombare kelder en een ingenieus buffersysteem met vertraagde afvoer naar de Wingebeek.
Ondanks de verschillende maatregelen die reeds genomen zijn, wordt het Demerbekken nog regelmatig geconfronteerd met ernstige vormen van wateroverlast. Door de klimaatverandering zullen er in de toekomst nog vaker overstromingen optreden, ook in gebieden die nu nog geen problemen van wateroverlast kennen. De te verwachten impact van klimaatverandering op overstromingen kan bekeken worden op het klimaatportaal Vlaanderen.
'Herinrichting van de Demervallei: LifeDelta en Sigma Demer'
De Demerdelta is gelegen rond de huidige wachtbekkens van Schulen en Webbekom. Het is een samenvloeiingsgebied van verschillende beken die een uniek overstromingslandschap vormen. Het Life-project Demerdelta besteedt bijzondere aandacht aan het ontwikkelen van een multifunctioneel waterbeheer en een sterkere natuur. Het wil de leefgebieden van bedreigde soorten opnieuw verbeteren, met aandacht voor een veilig en multifunctioneel waterbeheer. Dit zal meteen ook de belevingswaarde verhogen.
Verder stroomafwaarts Diest wordt het project SigmaDemer uitgevoerd. Dit project wil ongeveer 20 tot 30 afgesneden meanders opnieuw watervoerend maken. Een nieuw meanderende Demer zal de waterbodem verhogen en waterafvoer vertragen wanneer nodig, om zo overstromingen én droogteproblematiek te voorkomen. Tegelijkertijd wordt de band tussen rivier, natuur en recreanten op een bijzondere manier versterkt.