Sedimenttoevoer

De aanvoer van sediment naar de waterlopen veroorzaakt een aanzienlijke en versnelde sedimenttoename in de waterlopen. De sedimenttoevoer vormt een probleem voor de afvoercapaciteit, de (ecologische) (water)kwaliteit en de scheepvaart. Het aangevoerde sediment vormt vooral een probleem voor de waterkwaliteit doordat het het water troebeler maakt en doordat er vaak veel nutriënten en polluenten (pesticiden, zware metalen, PAK’s) aan gebonden zijn, die zo in de waterloop terechtkomen. Deze zwevende stof deeltjes stapelen zich ook op in de waterbodem, waardoor deze vaker moet geruimd worden en/of vervuild raakt.

Bodemerosie

De sedimenttoevoer naar de waterloop wordt in het Demerbekken vooral veroorzaakt door bodemerosie. In 2018 erodeerde zo 491.286 ton bodemmateriaal, waarvan 75.532 ton terecht kwam in de waterlopen en grachten, en 12.310 ton in de riolering.

Door de aanwezigheid van leembodems in combinatie met grote reliëfverschillen is de bodemerosie een belangrijk probleem in het zuiden van het bekken. In het zuidelijke leemgebied zijn erosiewaarden van meer dan 20 ton/ha per jaar zeker geen uitzondering. Erosieproblemen doen zich voornamelijk voor in Haspengouw (Demer, Herk, Mombeek, Melsterbeek, Getes) en het Hageland (Begijnebeek, Winge).  

Vooral tijdens hevige zomeronweders kan afspoeling van sediment (bodemerosie) leiden tot serieuze modderoverlast. Vooral in het zuiden van het bekken, zorgen deze modderstromen voor wateroverlast en schade aan bewoning, landbouw en rioleringen. Zo stonden vele straten onder andere ten zuiden van Sint-Tuiden onder de modder tijdens de zomeronweders van 2018.

Alle erosiegevoelige gemeenten in het Demerbekken hebben ondertussen een erosiebestrijdingsplan, en zijn, meestal met de hulp van erosiecoördinatoren, bezig met de uitwerking en aanleg van erosiebestrijdings­maatregelen, maar dit verloopt vaak traag. Ook de bedrijfsplanners van VLM zijn heel actief in het bekken. Landbouwers zijn - in kader van de randvoorwaarden van het gemeenschappelijk landbouwbeleid - verplicht om erosiebestrijdingsmaatregelen te nemen op hoog en zeer hoog erosiegevoelige percelen en worden daarop ook gecontroleerd.

Lozingen

Ook huishoudelijke (overstorten, effluent RWZI, niet aangesloten huizen) en industriële lozingen kunnen grote hoeveelheden zwevende stof bevatten.

Jarenlange industriële lozingen hebben bijvoorbeeld voor een sterk vervuilde sliblaag gezorgd in De Hulpe / Winterbeek. In 2018 ging een bodemsanering van deze hele waterloop van start.