Hydromorfologische veranderingen

Structuurkwaliteit

De structuurkwaliteit beïnvloedt in belangrijke mate het halen van een goede ecologische toestand. De structuur van de waterloop is in het verleden echter vaak onderhevig geweest aan menselijke invloeden (waterkracht, transport, waterbeheer,…). In het Demerbekken scoort hierdoor nog geen 10% van de waterlopen (slechts 4 van de 62) goed op dit vlak.

Vooral de deelmaatlatten alluviale processen, bedding en profiel laten vaak te wensen over. Deze zijn vergelijkbaar met het Vlaamse gemiddelde. Grootschalige herkalibratiewerken zoals het uitdiepen en indijken ten behoeve van het verhogen van de afvoercapaciteit, resulteren in slechte scores voor deze parameters.

Zo is bijvoorbeeld de Demer stroomafwaarts Diest (maar evenzeer andere waterlopen) rechtgetrokken, ingedijkt en uitgediept in het verleden. Hierdoor werd het beekmilieu zeer eenvormig gemaakt en verdwenen paaiplaatsen voor vissen. De natuurlijke relatie tussen de beek en haar vallei werd grotendeels verbroken. Door het aanbrengen van terugslagkleppen of het verval in de Demer hebben vissen niet meer de mogelijkheid om de zijbeken te bereiken.

Voor een uitgebreidere beschrijving van de structuurkwaliteit in het bekken, zie hoofdstuk toestand.

Vismigratieknelpunten

Het waterlopennetwerk is sterk versnipperd door de aanwezigheid van allerlei barrières. Naargelang de aard en de locatie van de barrière is de impact meer of minder belangrijk op de visgemeenschappen. Verschillende vissoorten kennen een verschillend paai- en migratiegedrag. De knelpunten zijn dan ook in zekere mate visafhankelijk.

Voor het herstel van vrije vismigratie in Vlaanderen is, in uitvoering van de Benelux-beschikking, een prioriteitenkaart opgesteld waarop de belangrijkste waterlopen voor het visbestand staan aangeduid en die dus als eerste knelpuntvrij moeten worden gemaakt. In het Demerbekken is de Demer ongeveer tot aan Hasselt als 'prioriteit 1-waterloop (hoofdmigratoeroute) aangeduid. De Demer dient dus in eerste instantie migratievrij te zijn. Daarnaast zijn diverse andere waterlopen aangeduid als 2e prioriteit (Velpe, Herk, Getes, Zwarte Beek, Mangelbeek, Hulpe, Roosterbeek, …).

Op de hoofdmigratieroute van de Demer zijn er nog 5 belangrijke vismigratieknelpunten op te lossen (molens en stuwen). Deze bevinden zich tussen Diest en Bilzen. Voor elk knelpunt zijn concrete plannen uitgetekend om het verval vispasseerbaar te maken. Verdere uitvoering dient te gebeuren. Daarnaast zijn er nog vele andere knelpunten op te lossen op 2e prioriteit waterlopen.

Op het geoloket vismigratie kan u vismigratieknelpunten of gerealiseerde visdoorgangen opzoeken.