Waterschaarste en droogte

Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden. Waterbeheerders, waterbedrijven en andere overheidsdiensten stellen een hoger peil in, passen de stuwregeling voor schepen aan, voorzien voeding vanuit andere waterlopen enz. om de impact van de droogte te verminderen. Bijkomend legt de minister of de gouverneur zo nodig watergebruiksbeperkingen voor specifieke toepassingen op, stelt een captatieverbod in of vaardigt een recreatieverbod uit omwille van de aanwezigheid van toxische blauwalgen.

Ingestelde droogtemaatregelen kan u raadplegen via www.opdehoogtevandroogte.be.

Lagere peilen en afvoeren in de waterlopen hebben verhoogde watertemperaturen, lage(re) zuurstofconcentraties, hogere concentraties aan polluenten, een verminderde werking van visdoorgangen, droogval, enz. tot gevolg. Dit kan leiden tot een verslechterde ecologische toestand. Ook de kans op acute ecologische problemen zoals vissterfte, (blauw)algenbloei, botulisme, ... neemt toe. Daarom worden bij lage waterpeilencaptatie- vooral in ecologisch belangrijke waterlopen verboden ingesteld. Zo zijn er in juli 2019 in het Demerbekken captatieverboden ingesteld in alle onbevaarbare waterlopen (met uitzondering van Demer stroomafwaarts Kuringen de Getes).

In de droge zomer van 2020 werd voor de provincie Limburg, van 21/5/2020 tot 20/11/2020 een captatieverbod uitgevaardigd op alle onbevaarbare waterlopen, met een aantal uitzonderingen als delen van de Melsterbeek, Gete, Velpe, Demer en andere (zie https://www.crisis-limburg.be/droogte2020). Het captatieverbod gold niet voor het ​ beperkt capteren betreft van drinkwater voor het eigen vee dat nog buiten staat of voor het beperkt capteren van aanmaakwater voor gewasbeschermingsmiddelen. Voor de provincie Vlaams Brabant gold een volledig captatieverbod op de onbevaarvare waterlopen van 21/5/2020 tot en met 23/11/2020, met uitzondering van de bevaarbare en onbevaarbare Demer op het grondgebied van Vlaams-Brabant.

Als er weinig of geen stroming op een waterloop of vijver zit, bestaat de kans bij warm weer dat er cyanobacteriën of blauwalgen beginnen te bloeien. Ze vormen een blauwgroene, soms roodbruine, olieachtige laag op het water en houden gezondheidsrisico's in voor mens en dier. Op dergelijke momenten wordt een recreatieverbod opgelegd. Dit gebeurde bijvoorbeeld in 2018 drie keer op de recreatievijver van het Schulensmeer, of in 2019 op de Plas in Rotselaar.

Droogte berokkent schade aan teelten. Vooral aardappelen en tuinbouw in volle grond zijn gevoelig voor droogte. In het Demerbekken heeft dit in de zomers van 2018 en 2019 voor vele landbouwers voor problemen gezorgd. Ook de fruitboeren in het Demerbekken hebben een sterke impact ondervonden van de droogte.

Droogte zorgt ervoor dat de land- en tuinbouw op zoek moeten naar water (watertransporten). Het Albertkanaal en de benedenlopen van Gete en Demer konden hiervoor nog worden aangesproken.

Het waterverbruik van gezinnen is voornamelijk afhankelijk van de temperatuur maar ook langdurige droogte heeft een belangrijke invloed op het verbruik. De droogte heeft ook een effect op het leidingwaterverbruik wanneer van regenwater overgeschakeld wordt op leidingwater t.g.v. het droogvallen van de regenwaterputten. Het tijdig oproepen tot een spaarzaam gebruik van leidingwater moet ervoor zorgen dat de productie- en transportcapaciteit niet wordt overschreden.