Hydromorfologische veranderingen

Structuurkwaliteit

De structuurkwaliteit beïnvloedt in belangrijke mate het halen van een goede ecologische toestand. De structuur van de waterloop is in het verleden echter vaak onderhevig geweest aan menselijke invloeden (transport, waterbeheer, …). Dit is het geval voor de meeste waterlopen in het bekken van de Gentse Kanalen. Bij de beoordeling van de hydromorfologie In het bekken van de Gentse Kanalen krijgt geen enkele waterloop de beoordeling goed of zeer goed.

Vooral de deelmaatlatten alluviale processen, bedding en profiel laten vaak te wensen over, ook in vergelijking met het Vlaamse gemiddelde. Grootschalige herkalibratiewerken zoals het rechttrekken, uitdiepen en indijken ten behoeve van de scheepvaart, drinkwaterwinning uit oppervlaktewater en het verhogen van de afvoercapaciteit resulteren in slechte scores voor deze parameters.

In vergelijking met het Vlaamse gemiddelde is de minder goede beoordeling van de deelmaatlat alluviale processen opvallend. Niet onlogisch want een groot deel van de waterlopen in het bekken van de Gentse Kanalen zijn polderwaterlopen die ontwaterd worden door pompgemalen. Overstromingen door overtopping van de waterlopen zijn minder voorkomend in vergelijking met heel wat andere bekkens. De meest polderwaterlopen zijn breed, rechtlijnig en hebben slechts geringe stroomsnelheden. Hierdoor worden natuurlijke vorming van stroomkuilen, sedimentbanken bemoeilijkt en is er een grotere sedimentatie in deze waterlopen wat de deelmeetlat bedding negatief beïnvloedt. In vergelijking met het Vlaamse gemiddelde scoort dit aspect dan ook slechter in de Gentse Kanalen.

Voor een uitgebreidere beschrijving van de structuurkwaliteit in het bekken, zie hoofdstuk toestand.

Vismigratieknelpunten

In het bekken van de Gentse Kanalen is heel wat waterbeheersingsinfrastructuur aanwezig. Het waterlopennetwerk is er sterk versnipperd door de aanwezigheid van allerlei barrières. Naargelang de aard en de locatie van de barrière is de impact meer of minder belangrijk op de visgemeenschappen. Verschillende vissoorten kennen een verschillend paai- en migratiegedrag. De knelpunten zijn dan ook in zekere mate vis-afhankelijk.

Voor het herstel van vrije vismigratie in Vlaanderen is, in uitvoering van de Benelux-beschikking, een prioriteitenkaart opgesteld waarop de belangrijkste waterlopen voor het visbestand staan aangeduid en die dus als eerste knelpuntvrij moeten worden gemaakt. In het bekken van de Gentse Kanalen is het vismigratieknelpunt Merelbeke van cruciaal belang om vrije vismigratie mogelijk te maken richting Bovenschelde en Leie. Verder zijn ook het kanaal Gent-Oostende en het Leopoldkanaal aangeduid als waterlopen met prioriteit 1. Een aantal waterlopen werden aangeduid met prioriteit 2 zoals het kanaal Gent-Terneuzen, de Moervaart, Kanaal van Stekene, de Bovendurme en het Afleidingskanaal van de Leie.

Op het geoloket vismigratie kan u vismigratieknelpunten of gerealiseerde visdoorgangen opzoeken.