visie
De biologische waterkwaliteit van de Leie en de Toeristische Leie is ontoereikend. Het visbestand, fytobenthos en fytoplankton hebben een matige tot goede beoordeling, maar het zijn de macro-invertebraten die nog wat achterblijven met een ontoereikende beoordeling. Door het oplossen van het vismigratieknelpunt in Merelbeke zullen meer vissen kunnen migreren naar de Leie en haar zijwaterlopen. Ook stroomopwaarts in Frankrijk komen waardevolle soorten, zoals de kleine modderkruiper, voor die mits een geschikte leefomgeving in het Vlaamse deel van de Leie zich verder kunnen verspreiden in het bekken.
De fysico-chemische waterkwaliteit van de Leie is de afgelopen decennia veel verbeterd. De huidige toestand van de Leie is ontoereikend. Enkel de nutriënten fosfor en stikstof zijn ontoereikend, de geleidbaarheid matig en alle overige parameters zijn al goed. De Toeristische Leie scoort nog net iets beter en het is enkel fosfor die net niet de matige beoordeling haalt.
De fysico-chemische waterkwaliteit van de Leie is afhankelijk van de waterkwaliteit die Vlaanderen binnenkomt en van de waterkwaliteit van de zijwaterlopen. Een verdere algemene verbetering van alle zijwaterlopen in het Leiebekken is nodig om de goede toestand van de Leie en Toeristische Leie te behalen. Ook een verdere verbetering in Frankrijk is noodzakelijk.
Naast de verschillende drukken op de zijwaterlopen van de Leie, vormen grote effluentlozingen rechtstreeks op de Leie een aanzienlijke druk. Enkele grote RWZI's, overstorten en steeds meer bedrijven lozen rechtstreeks in de Leie.
Het Seine-Schelde project wil van de binnenvaart een volwaardig alternatief voor het goederenverkeer op de weg maken. De Europese waterwegen worden verder uitgebouwd om schepen met een groter laadvermogen een vlotte doorgang te verlenen tussen Seine en Schelde. Een groot deel van die opdracht is weggelegd voor Vlaanderen, dat het hart van het Europese waternetwerk vormt. De Leie en de Boven-Schelde vervolledigen de verbinding richting Frankrijk en Wallonië. Hiervoor zijn grotere schepen nodig, en bijgevolg moet de infrastructuur, zoals bruggen en sluizen, aangepast worden. Stroomopwaarts in Frankrijk wordt het waterwegennet ook ingrijpend aangepast door de bouw van een volledig nieuw kanaal. Stroomafwaarts vormt het Kanaal Gent-Terneuzen een belangrijke ontsluiting, waar ook een zeer expliciete watervraag aan verbonden is. De waterverdeling rond Gent speelt dus een bepalende rol voor de waterbalans van het “Middengebied” (Leie, Boven-Schelde en afvoerende/aansluitende kanalen).
De klimaatverandering stelt de Leie voor een aantal uitdagingen. Waterschaarste vormt een belangrijk aandachtspunt met te verwachten impacten op bevaarbaarheid, op e-flows, vismigratie, … . Wijzigende piekdebieten hebben een impact op overstromingsrisico’s.
Om te vermijden dat verschillende strategische processen op verschillende schaal en verschillend tempo naast elkaar lopen, is dus een geïntegreerde aanpak nodig aan de hand van een waterplan voor het Middengebied. Dit waterplan zal o.a. een langetermijnvisie omvatten voor de waterhuishouding, waarin gestreefd wordt naar kwalitatieve waterfuncties rekening houdende met toekomstige maatschappelijke en klimatologische ontwikkelingen. Deze geïntegreerde aanpak van de Leievallei van Wervik tot Deinze gebeurt in afstemming met Vlaamse en lokale processen, zoals Seine-Schelde, vervoerregio's en 'Afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur'(AGNAS).
In functie van het opmaken van een afwegingskader voor watergebonden bedrijvigheid in het werkingsgebied van het Economisch Netwerk Seine-Schelde wordt een afwegingstool opgemaakt. Dit staat in het teken van het optimaliseren van watergebonden ruimtelijk-economische ontwikkelingen en het gebruik van waterwegen binnen het werkingsgebied van het Seine-Schelde-project.
De structuurkwaliteit van de Leie is ontoereikend. Door de kanalisatie zijn de alluviale processen, de bedding, het profiel en de oevers slecht. De Toeristische Leie heeft een matige structuurkwaliteit.
Op ecologisch vlak liggen de klemtonen langs de gekanaliseerde Leie vooral op het uitvoeren van het project 'Rivierherstel Leie'. Dit project, in de marge van het Seine-Schelde project, voorziet een herwaardering van de watergebonden natuur langs de Leie en omvat o.a. het herstellen van de oeverstructuren van de gekanaliseerde Leie, de heraantakking van afgesneden Leiemeanders, herstellen van natte natuur en het oplossen van vismigratieknelpunten.
Grote overstromingen langs de Leie zijn de afgelopen jaren niet voorgekomen. Een relatief nieuw probleem is waterschaarste. De afgelopen droge zomers bedroeg het debiet lange tijd ongeveer 5 m³/s, wat tot de laagste waarden in de meetreeks hoort. Hierdoor kon het internationaal verdrag met Nederland niet nagekomen worden en moest er een diepgangbeperking voor scheepvaart opgelegd worden. In tijden van droogte wordt veel water uit de Leie gecapteerd voor het beregenen van gewassen.
Gebiedsgerichte werking
Voor rivierherstel Leie gaan op regelmatige basis overlegmomenten met experten in verschillende domeinen door.
Raadpleeg de gegevens over druk & impact, milieudoelstellingen, reductiedoelen & afwijkingen en beoordeling in de waterlichaamfiches VL17_48 - LEIE I, VL17_49 - LEIE II, VL05_50 - LEIE III, VL17_54 - TOERISTISCHE LEIE.