Waterschaarste en droogte
Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden. Waterbeheerders, waterbedrijven en andere overheidsdiensten stellen een hoger peil in, passen de stuwregeling voor schepen aan, voorzien voeding vanuit andere waterlopen enz. om de impact van de droogte te verminderen. Bijkomend legt de minister of de gouverneur zo nodig watergebruiksbeperkingen voor specifieke toepassingen op, stelt een captatieverbod in of vaardigt een recreatieverbod uit omwille van de aanwezigheid van toxische blauwalgen.
Ingestelde droogtemaatregelen kan u raadplegen via www.opdehoogtevandroogte.be.
Lagere peilen en afvoeren in de waterlopen hebben verhoogde watertemperaturen, lage(re) zuurstofconcentraties, hogere concentraties aan polluenten, een verminderde werking van visdoorgangen, droogval, enz. tot gevolg. Dit kan leiden tot een verslechterde ecologische toestand. Ook de kans op acute ecologische problemen zoals vissterfte, (blauw)algenbloei, botulisme, ... neemt toe. Daarom worden bij lage waterpeilen captatieverboden ingesteld. Zo werden in de recente zomers in het Leiebekken captatieverboden ingesteld voor de onbevaarbare waterlopen.
De Leie is een regenwaterrivier met grote debietschommelingen. Als het overvloedig regent, verandert de Leie in een snel stromende rivier. Terwijl in droge periodes weinig water in de Leie komt en het debiet beperkt is. In de zomer van 2019 moest in het traject tussen Sint-Baafs-Vijve en Zulte zelfs een diepgangbeperking opgelegd worden.
Als er weinig of geen stroming op een waterloop of vijver zit, bestaat de kans bij warm weer dat er cyanobacteriën of blauwalgen beginnen te bloeien. Ze vormen een blauwgroene, soms roodbruine, olieachtige laag op het water en houden gezondheidsrisico's in voor mens en dier. Op dergelijke momenten wordt een recreatieverbod opgelegd. Dit gebeurde in 2017, 2018, 2019 en 2020 onder andere voor het kanaal Roeselare-Leie.
In het kanaal Roeselare-Leie werden in de droge zomers blauwalgenbloeien vastgesteld waardoor watercaptatie voor het beregenen van landbouwgewassen en voor het gebruik als drinkwater voor vee verboden waren. In het Leiebekken zijn de captaties uit de Leie en de kanalen voor landbouwdoeleinden belangrijk omwille van de intensieve groententeelt. Ook voor bedrijven die voor hun activiteiten of processen gebruik maken van captatiewater kan dit problemen geven.
Droogte berokkent schade aan teelten. Vooral aardappelen en tuinbouw in volle grond zijn gevoelig voor droogte. In het Leiebekken zijn dit belangrijke agrarische activiteiten.
Droogte zorgt ervoor dat de land- en tuinbouw op zoek moet naar water (watertransporten). Sinds 2019 moeten mobiele watercaptaties (m.u.v. de aangelanden) verplicht vanop de vaste locaties langs het kanaal Roeselare-Leie en de Leie gebeuren.
Het waterverbruik van gezinnen is voornamelijk afhankelijk van de temperatuur maar ook langdurige droogte heeft een belangrijke invloed op het verbruik. De droogte heeft ook een effect op het leidingwaterverbruik wanneer van regenwater overgeschakeld wordt op leidingwater t.g.v. het droogvallen van de regenwaterputten. Het tijdig oproepen tot een spaarzaam gebruik van leidingwater moet ervoor zorgen dat de productie- en transportcapaciteit niet wordt overschreden.
De toevoerdebieten naar Nederland zijn verdragsmatig vastgesteld. Hierin wordt gesteld dat het gemiddeld debiet naar Terneuzen over twee maanden 13 m³/s dient te bedragen. In de zomers van 2018, 2019 en 2020 schommelde het debiet van de Leie maanden rond 5 m³/s in Machelen (gemiddelde jaardebiet 34 m³/s). Mede door de lage afvoeren op de Schelde kon niet aan het internationaal verdrag voldaan worden.