Waterschaarste en droogte
Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden. Waterbeheerders, waterbedrijven en andere overheidsdiensten stellen een hoger peil in, passen de stuwregeling voor schepen aan, voorzien voeding vanuit andere waterlopen enz. om de impact van de droogte te verminderen. Bijkomend legt de minister of de gouverneur zo nodig watergebruiksbeperkingen voor specifieke toepassingen op, stelt een captatieverbod in of vaardigt een recreatieverbod uit omwille van de aanwezigheid van toxische blauwalgen.
Ingestelde droogtemaatregelen kan u raadplegen via www.opdehoogtevandroogte.be.
Lagere peilen en afvoeren in de waterlopen hebben verhoogde watertemperaturen, lage(re) zuurstofconcentraties, hogere concentraties aan polluenten, een verminderde werking van visdoorgangen, droogval, enz. tot gevolg. Dit kan leiden tot een verslechterde ecologische toestand. Ook de kans op acute ecologische problemen zoals vissterfte, (blauw)algenbloei, botulisme, ... neemt toe. Daarom worden bij lage waterpeilencaptatie- vooral in ecologisch belangrijke waterlopen verboden ingesteld. Zo zijn er in mei 2020 captatieverboden ingesteld in het Dijle-Zennebekken in een aantal stroomgebieden. In augustus 2020 werden deze uitgebreid naar alle waterlopen behalve de Zenne en de bevaarbare waterlopen.
Als er weinig of geen stroming op een waterloop of vijver zit, bestaat de kans bij warm weer dat er cyanobacteriën of blauwalgen beginnen te bloeien. Ze vormen een blauwgroene, soms roodbruine, olieachtige laag op het water en houden gezondheidsrisico's in voor mens en dier. Op dergelijke momenten wordt een recreatieverbod opgelegd. Dit gebeurde in 2018, 2019 en 2020 bijvoorbeeld voor het Zeekanaal Brussel-Schelde en het Kanaal naar Charleroi, en in 2020 voor de Eglegemvijver in Hombeek.
Op de Zuunbeek leidde de droogte in de zomer van 2018 tot een uitbraak van botulisme. Hierdoor werd er een captatieverbod opgelegd voor de Zuunbeek, en was er tot november een toegangsverbod tot de Zuunbeek.
Droogte berokkent schade aan teelten. Vooral aardappelen en tuinbouw in volle grond zijn gevoelig voor droogte. In het Dijle-Zennebekken komen deze evenwel minder voor.
Droogte zorgt ervoor dat de land- en tuinbouw op zoek moet naar water (watertransporten). Zo gingen in de zomer van 2019 bijvoorbeeld landbouwers water halen aan de RWZI's van Aquafin.
Het waterverbruik van gezinnen is voornamelijk afhankelijk van de temperatuur maar ook langdurige droogte heeft een belangrijke invloed op het verbruik. De droogte heeft ook een effect op het leidingwaterverbruik wanneer van regenwater overgeschakeld wordt op leidingwater t.g.v. het droogvallen van de regenwaterputten. In mei 2020 leidde zo’n situatie tot bevoorradingsproblemen in Overijse en de omliggende gemeenten. Door de hoge verbruiksdruk, in combinatie met het droge voorjaar en werkzaamheden aan een waterproductiecentrum van De Watergroep in de leveringszone MidOost, waren hier problemen met de waterdruk. Omdat door de Watergroep reeds alle mogelijke herstelmaatregelen werden genomen en er niet kon worden uitgesloten dat de bevoorradingsproblemen zouden aanhouden, besliste de gouverneur om het gebruik van water bestemd voor menselijke consumptie tijdelijk te verbieden voor niet-essentiële toepassingen. In de meeste gevallen zorgt het tijdig oproepen tot een spaarzaam gebruik van leidingwater er wel voor dat de productie- en transportcapaciteit niet wordt overschreden.