Waterschaarste en droogte
Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden. Waterbeheerders, waterbedrijven en andere overheidsdiensten stellen een hoger peil in, passen de stuwregeling voor schepen aan, voorzien voeding vanuit andere waterlopen enz. om de impact van de droogte te verminderen. Bijkomend legt de minister of de gouverneur zo nodig watergebruiksbeperkingen voor specifieke toepassingen op, stelt een captatieverbod in of vaardigt een recreatieverbod uit omwille van de aanwezigheid van toxische blauwalgen.
Ingestelde droogtemaatregelen kan u raadplegen via www.opdehoogtevandroogte.be.
Lagere peilen en afvoeren in de waterlopen hebben verhoogde watertemperaturen, lage(re) zuurstofconcentraties, hogere concentraties aan polluenten, een verminderde werking van visdoorgangen, droogval, enz. tot gevolg. Dit kan leiden tot een verslechterde ecologische toestand. Ook de kans op acute ecologische problemen zoals vissterfte, (blauw)algenbloei, botulisme, ... neemt toe. Daarom worden bij lage waterpeilencaptatie- vooral in ecologisch belangrijke waterlopen verboden ingesteld. Zo zijn er in de zomers van 2019 en 2020 op heel wat waterlopen in het Denderbekken captatieverboden ingesteld. In onder meer de Scheibeek, Arebeek, Steenvoordbeek, Keurebeek, Molenbeek-Wolfputbeek Molenbeek-Terkleppebeek (Brakel), Molenbeek-Ophasseltbeek, Mark (Geraardsbergen), Molenbeek-Beverbeek en Berchembosbeek (Ninove) mocht er geen oppervlaktewater meer opgepompt worden.
De Dender is een typische regenwaterrivier met grote debietschom-melingen. Als het overvloedig regent, verandert de Dender in een snel stromende rivier. Terwijl in droge periodes weinig water in de Dender komt en het water bijna stil staat. In de zomer van 2018 moest in het traject stroomopwaarts van Geraardsbergen zelfs een diepgangbeperking opgelegd worden. De scheepvaart op dit traject is evenwel beperkt tot plezier- en passagiersvaart.
Als er weinig of geen stroming op een waterloop of vijver zit, bestaat de kans bij warm weer dat er cyanobacteriën of blauwalgen beginnen te bloeien. Ze vormen een blauwgroene, soms roodbruine, olieachtige laag op het water en houden gezondheidsrisico's in voor mens en dier. Op dergelijke momenten wordt een recreatieverbod opgelegd. Dit gebeurde in 2018 en 2019 voor de zwem- en recreatievijvers van het provinciaal domein De Gavers en voor een aantal trajecten op de Dender.
Op diverse trajecten in de Dender werden in 2019 en 2020 blauwalgenbloeien vastgesteld waardoor watercaptatie voor het beregenen van landbouwgewassen en voor het gebruik als drinkwater voor vee verboden waren. In het Denderbekken zijn de captaties uit de Dender voor landbouwdoeleinden eerder beperkt. Ook voor bedrijven die voor hun activiteiten of processen gebruik maken van captatiewater kan dit problemen geven.
Droogte berokkent schade aan teelten. Vooral aardappelen en tuinbouw in volle grond zijn gevoelig voor droogte. In het Denderbekken komen deze evenwel minder voor.
Droogte zorgt ervoor dat de land- en tuinbouw op zoek moet naar water (watertransporten). Sinds 2019 moeten mobiele watercaptaties (m.u.v. de aangelanden) verplicht vanop de vaste locaties langs de Dender in Geraardsbergen, Aalst of Dendermonde uitgevoerd worden.
Het waterverbruik van gezinnen is voornamelijk afhankelijk van de temperatuur maar ook langdurige droogte heeft een belangrijke invloed op het verbruik. De droogte heeft ook een effect op het leidingwaterverbruik wanneer van regenwater overgeschakeld wordt op leidingwater t.g.v. het droogvallen van de regenwaterputten. Het tijdig oproepen tot een spaarzaam gebruik van leidingwater moet ervoor zorgen dat de productie- en transportcapaciteit niet wordt overschreden.