visie
De waterkwaliteit van het kanaal is er de laatste jaren sterk op verbeterd. Op totaal fosfor na zijn alle fysicochemische parameters matig tot goed. De macro-invertebraten zijn nog ondermaats, wellicht te wijten aan de ontoereikende hydromorfologie (slechte score voor profiel en bedding) met op sommige plaatsen nog steile, verstevigde oevers en een zeer rechte loop. De bedding bestaat overwegend uit zand, met bovenop een kleine sliblaag (max 20 cm). Ondergedoken vegetatie wordt niet tot nauwelijks aangetroffen.
De netto vervuilingsdruk (zuurstofbindende stoffen en nutriënten) van het kanaal binnen het bekken is hoofdzakelijk afkomstig van de sectoren landbouw en huishoudens. Voor totaal fosfor hebben deze sectoren elk ongeveer een gelijk aandeel; voor totaal stikstof daarentegen is ca. 80% van de totale vuilvracht afkomstig vanuit de landbouw. De impact van de lozing van de RWZI Eeklo is heel beperkt.
Het kanaal heeft een vrij omvangrijk visbestand (21 soorten aangetroffen in 2018) en is een belangrijke intrekroute voor glasaal in Vlaanderen. Door toepassing van omgekeerd spuibeheer waarbij één van de sluisdeuren op een kier van 10 cm worden gezet (periode 1 maart - 1 mei), kan de glasaalinstroom fors toenemen. Hierbij dient de geleidbaarheid continu gemonitord te worden. Wanneer zich een zoutlens dreigt op te bouwen, moet het omgekeerde spuibeheer stopgezet worden tot de zoutlens buiten gespuid is. Er dient verder ingezet te worden op het verbeterde migratiemogelijkheden zodat migrerende soorten zich over de gehele loop van het Schipdonkkanaal kunnen verspreiden. De sluis Balgerhoeke is een prioritair op te lossen vismigratieknelpunt. Ook laterale vismigratie naar omliggende zijwaterlopen dient bevorderd te worden.
Het pand Balgerhoeke - Heist doet enkel dienst voor waterafvoer en is onderhevig aan schommelingen ten gevolge van de afvoer naar zee. Er zijn weinig problemen van watertekorten. Dit hangt uiteraard samen met de gebruiksfunctie die bijna exclusief gericht is op afvoer.
De Ede is de belangrijkste waterloop die afwatert naar het kanaal naast nog een aantal kleinere "watergangen". De Ede heeft een matige ecologische kwaliteit. Fysisch-chemische parameters zoals de nutriënten, geleidbaarheid en chemisch zuurstofverbruik zijn nog niet goed. Resterende huishoudelijke lozingen en diffuse verontreiniging vanuit de landbouw liggen hier aan de oorzaak. Opmerkelijk is dat het afstroomgebied van de Ede de slechtst scorende MAP-meetpunten binnen het bekken telt wat samenhangt met de intensieve landbouwactiviteiten binnen de regio van Maldegem. Nutriënten komen in de waterloop terecht door uitspoeling (rechtstreeks of via drainage) en afspoeling van mest of erfsappen of door incidenten. Het MAP-meetpunt op de Biestwatergang in Maldegem heeft de grootste overschrijding van maar liefst 103 mg/l nitraat. Het generieke landbouwbeleid voor een optimale bemesting en pesticiden gebruik is een grote uitdaging voor dit afstroomgebied met naast akker- en veeteelt ook een belangrijk aandeel sier- en bosboomteelt.
De RWZI van Maldegem loost op de Ede maar zonder noemenswaardige impact op de waterkwaliteit. De hydromorfologie van de Ede scoort ontoereikend o.a. door rechttrekkingenen, te veel aanslibbing en te weinig waterplanten.
Raadpleeg de gegevens over druk & impact, milieudoelstellingen, reductiedoelen & afwijkingen en beoordeling in de waterlichaamfiches VL21_218 - AFLEIDINGSKANAAL van de LEIE II + KANAAL van EEKLO.