Getijdenetes
De Getijdenetes omvatten de afstroomgebieden van de Benedennete en van de delen van de Grote en de Kleine Nete die aan de getijdewerking onderhevig zijn. Het betreft een groot gebied van Itegem (Grote Nete) en Grobbendonk (Kleine Nete) tot in Rumst (monding in Rupel).
Het afstroomgebied van de Benedennete wordt gekenmerkt door de grote aanwezigheid van glastuinbouw in de regio rond Duffel en Sint-Katelijne-Waver, en door wateroverlast langs de provinciale zijwaterlopen van de Benedennete.
In serres wordt voor de beregening meestal gebruik gemaakt van een gesloten circuit waarin het water meermaals wordt gerecirculeerd. Het spuiwater van de serrecomplexen kan (zo) hoge nitraatconcentraties bevatten en werd in het verleden meestal onverdund en ongezuiverd geloosd. In het Netebekken doen de grootste probleemgevallen in het MAP-meetnet zich in deze regio voor (zie ook onder drukken).
Als meest stroomafwaarts gelegen deel van het Netebekken, is dit deelgebied uitermate gevoelig voor wateroverlastproblemen. Langs de volledige Benedennete bevindt zich een zone aangeduid als van nature overstroombaar (NOG) maar door de aanleg van dijken is het gebied zijn waterbergende functie vanuit de Benedennete verloren. Bovendien laat de getijdewerking zich door de indijking veel verder stroomopwaarts voelen. De zijwaterlopen van de Benedennete monden uit via terugslagkleppen (en vormen dus potentiële vismigratieknelpunten). Enkel bij voldoende laag water kan het water afgevoerd worden. Bij hoge waterstanden in de Benedennete wordt het water van de zijwaterlopen opgestuwd. Dit alles in combinatie met de versnelde waterafvoer doordat vele stroomopwaarts gelegen natuurlijke bergingsgebieden hun functie hebben verloren (t.g.v. rechttrekkingen, indijkingen, ophogingen van valleigebieden…). Hierdoor verhoogt de kans op overstromingen. De afgelopen jaren werd reeds intensief gewerkt aan bijkomende buffering (Itterbeek, Lachenebeek) alsook aan de optimalisatie van bestaande overstroombare gebieden. Om wateroverlast te vermijden worden natuurlijke overstromingsgebieden geherwaardeerd, zijwaterlopen ecologisch hersteld en bijkomende overstromingsgebieden aangelegd. Ook een mogelijk herstel van de gravitaire afvoer dient maximaal nagestreefd te worden opdat de zijwaterlopen terug deel kunnen uitmaken van het getijdesysteem.
Het geactualiseerd Sigmaplan voorziet zowel stroomafwaarts Lier aan de Benedennete (Polder van Lier, Anderstadt I en II) als stroomopwaarts Lier aan de Grote Nete (Mondingsgebied Grote Nete) en de Kleine Nete (Varenheuvel-Abroek) in heel wat extra waterberging. Deze ingrepen zullen alleszins ook een gunstig effect hebben op de overstromingsproblematiek stroomafwaarts en tevens bijdragen aan de natuurdoelstellingen.
In de waterbodem, oeverzones en overstromingsgebieden van de Grote Nete is de historische verontreiniging vanuit Molse Nete en Grote Laak duidelijk terug te vinden. Sinds 2017 is verder onderzoek hierrond lopende. Het is belangrijk dat eventuele saneringsvereisten de realisatie van Sigma Nete en Kleine Nete niet hypothekeren.
De waterkwaliteit van de Getijdenetes laat nog sterk te wensen over. De macro-invertebraten en totaal fosfor scoren ronduit slecht. Fytoplankton, macrofyten en CZV zijn ontoereikend. De parameter vis is matig. De zijwaterlopen scoren over het algemeen biologisch iets beter, maar fysico-chemisch nog slechter. Volgens het Polarismodel van VMM kan slechts aan de reductiedoelstellingen voor fosfor voldaan worden als het merendeel van de projecten van het gebiedsdekkend uitvoeringsplan (GUP) worden uitgevoerd. Dit is absoluut onhaalbaar tegen 2027. We streven er echter naar om deze doelstelling, alsook de goede ecologische toestand, tegen 2033 te realiseren (aandachtsgebied type 1).
Raadpleeg de gegevens over druk & impact, milieudoelstellingen, reductiedoelen & afwijkingen en beoordeling in de waterlichaamfiches VL08_132 - GETIJDENETES.