Vlaanderen integraalwaterbeleid.be

Waterschaarste en droogte

Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden.

Aanhoudende droogte leidt tot hinder voor de sectoren door het tekort aan water en door droogtemaatregelen die genomen of opgelegd worden. Waterbeheerders, waterbedrijven en andere overheidsdiensten stellen een hoger peil in, passen de stuwregeling voor schepen aan, voorzien voeding vanuit andere waterlopen enz. om de impact van de droogte te verminderen. Bijkomend legt de minister of de gouverneur zo nodig watergebruiksbeperkingen voor specifieke toepassingen op, stelt een captatieverbod in of vaardigt een recreatieverbod uit omwille van de aanwezigheid van toxische blauwalgen.

Ingestelde droogtemaatregelen kan u raadplegen via www.opdehoogtevandroogte.be.

Maasbekken - Abeek capteren van waterLagere peilen en afvoeren in de waterlopen hebben verhoogde watertemperaturen, lage(re) zuurstofconcentraties, hogere concentraties aan polluenten, een verminderde werking van visdoorgangen, droogval, enz. tot gevolg. Dit kan leiden tot een verslechterde ecologische toestand. Ook de kans op acute ecologische problemen zoals vissterfte, (blauw)algenbloei, botulisme, ... neemt toe. Daarom worden bij lage waterpeilencaptatie- vooral in ecologisch belangrijke waterlopen verboden ingesteld. Zo zijn er in de zomer van 2020 in het Maasbekken captatieverboden ingesteld. In het Limburgse deel van het Maasbekken werd eind mei voor alle onbevaarbare waterlopen een captatieverbod ingesteld, behalve voor de Berwijn, Voer en Jeker. In het Antwerpse deel gold vanaf eind mei een captatieverbod voor het Merkske, Heerlese Lop en bovenloop Mark en vanaf binnen juni ook voor de rest van Maasbekken noord..

De Maas is een typische regenwaterrivier d.i. een rivier met een waterpeil dat sterk afhankelijk is van de hoeveelheid neerslag die er valt. Hierdoor fluctueert het waterpeil sterk met de seizoenen. Als het overvloedig regent, verandert de Maas in een snel stromende rivier. Terwijl in droge periodes weinig water in de Maas komt en het water bijna stil staat.

Als er weinig of geen stroming op een waterloop of vijver zit, bestaat de kans bij warm weer dat er cyanobacteriën of blauwalgen beginnen te bloeien. Ze vormen een blauwgroene, soms roodbruine, olieachtige laag op het water en houden gezondheidsrisico's in voor mens en dier. Op dergelijke momenten wordt een recreatieverbod opgelegd. Dit gebeurde in 2018 en 2019 voor de Zuid-Willemsvaart, kanaal Dessel-Turnhout en kanaal Bocholt-Herentals. In 2020 werden er blauwalgen gevonden in de Zuid-Willemsvaart, kanaal Briegden-Neerharen en kanaal Bocholt-Herentals.

Daarnaast gold ook op dezelfde kanalen in 2018, 2019 en 2020 een verbod op watercaptatie voor het beregenen van landbouwgewassen en voor het gebruik als drinkwater voor vee verboden waren. Ook voor bedrijven die voor hun activiteiten of processen gebruik maken van captatiewater kan dit problemen geven.

Droogte berokkent schade aan teelten. Vooral aardappelen en tuinbouw in volle grond zijn gevoelig voor droogte. In het Maasbekken komt aardappelteelt vooral voor ten zuiden van het Albertkanaal, tuinbouw in het noorden van Limburg.

Droogte zorgt ervoor dat de land- en tuinbouw op zoek moet naar water (watertransporten). Sinds 2019 moeten mobiele watercaptaties (m.u.v. de aangelanden) verplicht vanop de vaste locaties langs kanalen uitgevoerd worden.

Het waterverbruik van gezinnen is voornamelijk afhankelijk van de temperatuur maar ook langdurige droogte heeft een belangrijke invloed op het verbruik. De droogte heeft ook een effect op het leidingwaterverbruik wanneer van regenwater overgeschakeld wordt op leidingwater t.g.v. het droogvallen van de regenwaterputten. Het tijdig oproepen tot een spaarzaam gebruik van leidingwater moet ervoor zorgen dat de productie- en transportcapaciteit niet wordt overschreden.

De drinkwaterwinningen te Eisden en Meeswijk zijn, omwille van de winning in de Maasgrinden op relatief korte afstand van de Maas, gevoelig voor lage zomerpeilen van de Maas. Aangezien deze winningen instaan voor ongeveer 1/3 van de drinkwatervoorziening in Limburg, dienen maatregelen genomen te worden in periodes van droogte. Bij lage waterstanden van de Maas worden de opgepompte debieten in Eisden en Meeswijk teruggeschroefd en wordt er meer op andere winningen gepompt.

Wat de waterafvoer van de Maas betreft, is er in 1995 een verdrag gesloten tussen Nederland en Vlaanderen waarin staat dat beide partijen de waterverliezen van de Maas zo veel mogelijk moeten beperken, vooral in geval van lage afvoeren. Uitgangspunt bij lage afvoeren is een gelijke verdeling tussen het Nederlandse en het Vlaamse gebruik en een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor het debiet van de Gemeenschappelijke Maas.


Integraalwaterbeleid.be is een officiële website van de Vlaamse overheid

De Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid (CIW) is een overlegplatform van de diverse beleidsdomeinen en bestuursniveaus die bij het waterbeleid betrokken zijn. Ook waterbedrijven nemen deel aan het overleg. Deze samenwerking zorgt voor een gecoördineerde en geïntegreerde aanpak van het waterbeleid en waterbeheer in Vlaanderen.