Heidebeek
De Heidebeek ontspringt in de Franse gemeenten Terdegem, Saint-Silvestre-Cappel, Eke en Steenvoorde. Ter hoogte van Watou vormt de Heidebeek of Ey Becque de grens en wordt er gevoed door de Steenvoordebeek. Meer dan de helft van het afstroomgebied van de Heidebeek bevindt zich in Frankrijk. De Heidebeek mondt uit in de IJzer ter hoogte van Haringe.
De Heidebeek wordt als enige waterloop in het IJzerbekken gekarakteriseerd als natuurlijke waterloop. De beek heeft een goede structuurkwaliteit als één van de weinige beken in het IJzerbekken. De vismigratieknelpunten zijn beperkt door enkele bodemplaten. De beek staat dus zo goed als in open verbinding met de IJzer. Toch heeft de beek een slechte biologische waterkwaliteit.
De toestand voor macrofyten (waterplanten) en vissen wordt als matig beoordeeld. Het visbestand bestaat onder andere uit paling, kopvoorn en kleine modderkruiper. Het is het quasi ontbreken van macro-invertebraten die de waterloop een slechte beoordeling geeft.
Deze slechte biologische toestand hangt duidelijk samen met een slechte fysico-chemische toestand. Het zuurstofgehalte is nog relatief laag. Het fosfor gehalte ligt vaak nog een stuk boven 1 mg/l en hoort daarmee bij de hoogste waarden in het IJzerbekken. De geleidbaarheid in de waterloop is hoog (rond de 2.000 µS/cm). Stikstof wordt als matig beoordeeld, maar vertoont de laatste jaren weinig verbetering. De grensoverschrijdende vuilvracht vertoont de laatste jaren een stijging voor fosfor en een lichte daling voor stikstof. Ook de geleidbaarheid is al hoog op het moment dat de Heidebeek Vlaanderen binnen stroomt. De Heidebeek vertoont overschrijdingen van de normen voor pesticiden voor onder andere diflufenican, linuron en parathion-ethyl.
Het aandeel in de vuilvracht voor stikstof is grotendeels (93%) voor de sector landbouw. Ook voor fosfor is het aandeel groter dan de helft (58%) in de totale vuilvracht in dit afstroomgebied.
Om een antwoord te bieden op deze slechte fysico-chemische toestand wordt het generiek beleid voor optimale bemesting, pesticidengebruik, erosiebestrijding en uitbouw van de saneringsinfractructuur verder gezet.
In dit afstroomgebied komen soms incidenten voor, zoals een mestlozing op de Montefaultbeek in Proven of een lozing van bedrijfsafvalwater op de Plokhanebeek in Watou.
Binnen het afstroomgebied van de Heidebeek wordt het huishoudelijk afvalwater deels gezuiverd in de KWZI’s Sint-Jan-ter-Biezen en Watou en deels getransporteerd naar de RWZI Poperinge en de KWZI’s Proven en Roesbrugge. De rioleringsgraad is in dit afstroomgebied erg laag (43%). Er is dus nog een grote inhaalbeweging te maken om huishoudelijk afvalwater aan te sluiten op een zuiveringsinstallatie. Het afvalwater van de verspreide bebouwing zal worden gezuiverd door een IBA.
Om wateroverlast en waterschaarste te voorkomen wordt het hemelwater zo veel mogelijk stroomopwaarts vastgehouden. Grachten spelen hier een belangrijke rol in. Ook peilgestuurde drainage kan een oplossing bieden. In de waterlopen kunnen visvriendelijke stuwen geplaatst worden. Er kunnen kleinschalige waterbekkens aangelegd worden. En bij intense buien wordt gebruik gemaakt van gecontroleerde overstromingsgebieden zoals op de Warandebeek en de Plokhanbeek in Watou.
De Heidebeek is een kansrijke beek voor biologisch leven. Gezien de nog grote doelafstand is voor de Heidebeek overleg met Frankrijk nodig om de binnenkomende waterkwaliteit fysico-chemisch te verbeteren. Pas nadat de invloed van het effluent van bedrijven en huishoudelijk afvalwater uit Frankrijk afneemt, zal de biologische toestand van de Heidebeek kunnen verbeteren.
Om tot een goede toestand in het afstroomgebied van de Heidebeek te evolueren, is, zowel in Vlaanderen als in Frankrijk, vooral nog een verdergaande zuivering van bedrijfsafvalwater, optimale bemesting, de uitbouw en optimalisatie van de saneringsinfrastructuur nodig en controles op lozingen van bedrijfsafvalwater en lozingen van mest en erfsappen.
Het generieke beleid voor bemesting, pesticiden, erosie en bronbescherming oppervlaktewaterwinningen wordt verder afgestemd op het integraal waterbeleid in dit afstroomgebied.
Acties voor de verdere uitbouw en optimalisering van de afvalwatersanering maken deel uit van de generieke acties en van de zoneringsplannen en gebiedsdekkende uitvoeringsplannen.
Raadpleeg de gegevens over druk & impact, milieudoelstellingen, reductiedoelen & afwijkingen en beoordeling in de waterlichaamfiches VL05_4 - HEIDEBEEK.