Reliëf
Het Bovenscheldebekken ligt in het heuvelachtige deel van Midden-België en heeft een reliëf dat toeneemt naar het zuiden. We onderscheiden in het bekken 2 regio’s met een verschillend type reliëf: de golvende zandleemstreek met in het zuidoosten onder meer de reliëfrijke Vlaamse Ardennen en in het zuidwesten het plateau van Tiegem en de vlakkere zandstreek van de Vlaamse Vallei in het noorden.
De Zwalmstreek ligt in de Vlaamse Ardennen, het heuvelig gebied tussen Schelde en Dender. De hoogste heuvelrij situeert zich nabij de gewestgrens (met o.a. de Kluisberg (140m) en de Muziekberg (150m)).
De waterlopen van de reliëfrijke Vlaamse Ardennen stromen door sterk hellende valleien. Hierdoor is er een versnelde afvoer van regenwater wat vaak leidt tot wateroverlast in de meer stroomafwaartse gebieden.
Sinds de kanalisering en (her)kalibrering van de Boven-Schelde vormen de dijken een strakke scheiding tussen de rivier en haar vallei en komen overstromingen vanuit de Boven-Schelde zelf in het winterbed niet meer voor.