Sigmaplan in Benedenscheldebekken
De Scheldevallei wordt grondig onder handen genomen in het Sigmaplan. Het Sigmaplan neemt Vlaanderen in bescherming tegen overstromingen. Bij extreme weersomstandigheden kunnen de Schelde en haar zijrivieren gevaarlijk hoge waterstanden bereiken en zelfs overstromen. Daarom investeert het Sigmaplan in stevigere en hogere dijken en een ketting van natuurlijke overstromingsgebieden in de riviervalleien. Zulke gebieden kunnen op een gecontroleerde manier overtollig rivierwater opvangen. Zo geven we de rivieren ruimte om te stromen én te overstromen.
Voor de uitwerking van het Sigmaplan werd gerekend met ‘vermeden overstromingsrisico’ (dit is het verschil tussen het overstromingsrisico bij het nulalternatief en het uitgevoerde Sigmaplan). De overstromingscontouren en -dieptes werden omgerekend naar monetaire schades en geïntegreerd naar gemiddelde jaarlijkse overstromingsrisico’s. Verschillende uitvoeringsalternatieven werden zo tegen elkaar afgewogen. Uiteindelijk bleek het Meest Wenselijk Aternatief (MWeA) het meest geschikte alternatief. De Vlaamse Regering nam hierover verschillende beslissingen in december 2004, juli 2005 en april 2006.
Sindsdien heeft het Waterbouwkundig Laboratorium allerlei verbeteringen en actualisaties doorgevoerd aan het hydrodynamische modelinstrumentarium en aan de schadeberekeningstool. De Vlaamse Waterweg heeft het vermeden overstromingsrisico met deze geüpdatete modellen en tools opnieuw laten berekenen. Dit resulteerde in hogere vermeden risico’s en dus ook grotere veiligheidsbaten. Dit komt onder andere doordat in de nieuwe schadeberekeningstool allerlei belangrijke elementen, zoals ziekenhuizen, kerken, musea, elektriciteitscabines,… bijkomend zijn opgenomen. In het nulalternatief zouden die puntelementen overstromen, wat niet het geval is na het uitvoeren van het MWeA.
Het berekende vermeden overstromingsrisico neemt toe van 800 mio € tot 1600 mio € over de volledige planperiode (tot 2100). Er wordt rekening gehouden met de zeespiegelstijging. Met andere woorden: alhoewel de uitgestrektheid van de overstromingen in de huidige berekeningen niet wijzigt, stijgt de waarde van de overstroomde gebieden aanzienlijk. Het geactualiseerde Sigmaplan slaagt er in om deze overstromingen grotendeels te vermijden.
Door investeringen in het geactualiseerde Sigmaplan uit te stellen vergroot de kans op ongewenste overstromingen die schade veroorzaken en stijgt het risico aanzienlijk. Het is dus noodzakelijk dat de nodige budgetten voorzien worden om het geactualiseerde Sigmaplan onverwijld verder te kunnen uitvoeren.
Sinds de actualisatie en aanpassingen van het Sigmaplan in 2005 aan de nieuwe wetenschappelijke inzichten, levert het Sigmaplan ook een belangrijke bijdrage aan de Europese natuurdoelen voor Vlaanderen.
Uitvoerders van het Sigmaplan zijn de Vlaamse Waterweg nv en Natuur en Bos van de Vlaamse overheid. Het plan heeft naast waterveiligheid ook oog voor de ontwikkeling van riviernatuur, recreatie en lokale economie.