Waterschaarste en droogte
De droge en warme recente zomers van 2017, 2018, 20219 en 2020 leidden tot aanhoudende neerslagtekorten, historisch lage grondwaterstanden, lage waterpeilen en afvoeren en een verminderde waterkwaliteit. We verwachten dat extreme droogte in de toekomst vaker en intenser kan voorkomen. Informatie over de klimaatverandering in Vlaanderen en de toenemende droogte kan u vinden op het Klimaatportaal Vlaanderen. De actuele droogtetoestand kan u raadplegen op waterinfo.be.
Om de ernst van een waterschaarste- en droogtetoestand beter te kunnen inschatten, wordt gebruik gemaakt van indicatoren. Meetresultaten en voorspellingen van neerslaghoeveelheden, rivierafvoeren, grondwaterpeilen en waterkwaliteitsparameters worden daarvoor verwerkt tot indicatoren die de droogtetoestand of de impact van de droogte inschalen in vier niveaus (0= normaal beheer, 1=preventieve maatregelen door Droogtecommissie, 2= afgestemde maatregelen door Droogtecommissie, 3= crisiscoördinatie door provinciale of federale crisis cel i.k.v. rampenplan).
Zowel in de zomer en het najaar van 2018, 2019 en 2020 waren niveau 1 en 2 van toepassing. De Droogtecommissie gaf hierbij advies en het lokale droogte overleg ging door onder voorzitterschap van de provinciegouverneur, met gebruiksbeperkingen tot gevolg.
De aanhoudende droogte had tot gevolg dat de waterpeilen in de waterlopen snel daalden. Ondanks verminderde afvoer naar zee en het preventief instellen van hogere waterpeilen kon er niet voldaan worden aan de nodige waterdoorvoer en konden de streefpeilen niet gehandhaafd worden zoals bijvoorbeeld op het Kanaal Gent-Oostende.
Het bekken van de Brugse Polders is vrij kwetsbaar voor droogte en waterschaarste. Het wateraanbod is afhankelijk van lokale neerslag en van de hydrologische afvoer van hoger gelegen stroomgebieden. Het bekken kan worden gevoed door aanvoer via het Kanaal Gent-Oostende, op voorwaarde dat er genoeg water kan worden aangevoerd vanuit het Leiebekken. Via de kanalen kan het gebiedsvreemd water doorgevoerd worden richting kuststreek en naar het naburige IJzerbekken. Laaglandbeken vielen droog (Plaatsebeek) of kampten met een zeer lage waterstand (Rivierbeek-Hertsbergebeek en bovenlopen, Ede, Jabbeekse Beek, Eeklose Watergang). Debietmeetstations op de Kerkebeek en de Eeklose Watergang bijvoorbeeld toonden voor 2019 en 2020 zomerdebieten die tot de 10% laagste debieten horen voor die periode van het jaar op die plek. Ook polderwaterlopen konden moeilijk op voldoende peil gehouden worden omdat er geen water meer uit de kanalen kon gecapteerd worden.
De freatische grondwaterlagen daalden aanzienlijk. Binnen het bekken zijn er verspreid een 10-tal meetpunten waar stijghoogtegegevens geanalyseerd worden o.b.v. de gemeten maandelijkse peilmetingen (grondwaterstandindicator). Elke zomer sinds 2017 zien we op deze punten telkens lage tot zeer lage grondwaterstanden. De droogte en warmte had ook gevolgen voor de waterkwaliteit, want de verontreiniging op de waterlopen werd minder verdund. De geleidbaarheid nam toe, net als het fosforgehalte en de opgeloste zuurstof nam af.
De bodemverzadiging bleef in het bekken in de zomers van 2018, 2019 en 2020 langer dan de rest van Vlaanderen normaal. Aan de kust is het relatief iets vochtiger. De droogtegevoeligheid van de bodem is in het bekken van de Brugse Polders vrij gevarieerd t.o.v. andere bekkens. De zandstreek is vrij gevoelig terwijl de bodems in de uiterste oostkustpolders weinig gevoelig zijn. De overige kustpolders zijn over het algemeen matig gevoelig.
Het westen van Vlaanderen was gemiddeld droger dan de rest van Vlaanderen. De afvoerdebieten en waterpeilen van de waterlopen daalden sterk. Ook de grondwaterpeilen zakten onder historisch lage waarden.
Specifiek in de kustpolders wordt een verziltingsindicator bepaald, die een inschatting geeft van de ernst van de toename van het zoutgehalte. Bepaalde toepassingen zoals het gebruik als irrigatiewater, drinken voor vee of drinkwaterproductie zijn dan niet meer mogelijk.
In 2018 werd een studie "waterbehoefte, -gebruik en -aanbod analyse van de kuststreek" uitgevoerd. De studie is beschikbaar via deze link.
Voor meer informatie over de toestandsbeoordeling waterschaarste en droogte, zie stroomgebiedniveau.